Sosyal Medya: Yeni bilişim modeli

Gelişmekte olan ekonomilerde ve sektörlerde Bilgi Teknolojileri (BT/IT) olmaksızın gelişmeden söz etmek artık mümkün değil. Bir veya iki gününüzü bilgisayarınız olmadan, e-mailleriniz çalışmadan, İnternet’e giremeden geçirdiğinizi düşünün. Hangi işinizi yapabilirsiniz? Bu durumun çalıştığınız firmaya maliyetinin kaç para olacağını ön görebilirsiniz. Satış yapamaz, fatura kesemez, teklif veremez, rapor hazırlayamaz, işinizi tamamlayamaz durumda kalacağınız aşikâr. İşin kişisel taraftaki kayıp boyutunu hiç hesaplamıyorum.

Son bir-iki yılda özellikle internet üzerinde hayatımızda çok şeyler değişti. Çünkü İnternet küresel ekonomide yeni bilişim modelini oluşturan ortamların en büyüğü ve aradıklarımızı orada buluyoruz. Bu ortam sosyal mecraların varlığı ile baskın bir şekilde etkileniyor ve yön değiştiriyor.  

Yıllar önce günlük maillerimizde tanıdıklarımızdan gelen “junk” mailler olurdu. Sunumlar, özlü sözler, kutlama mesajları, karikatürler vb. Şimdilerde artık junk mailler gelmiyor. Çünkü onlar Facebook gibi sosyal mecraların duvarlarına kaydı. Bir süre sonra bu mecraların yoğun kullanımından dolayı artık salt e-mail servisleri bile kullanılmaz olup kalkabilir. Eskiden internette bir şey aradığımızda Google, Yahoo, Bing vb. arama motorlarından yararlanırdık. Şimdi ise çeşitli sosyal mecralarda yazılmış durum güncellemeleri, yazılar vs. içerisinde arama yapan arama motorları (whostalkin vs.) çıktı. Bunlar sadece sosyal ortamlarda arama yapıyor internette değil.

Goggle, yahoo vb. internette arama yapan motorların pabucu gün geçtikçe dama atılıyor. Elbette internette web sitelerinde arama yapmak için onlara ihtiyaç var ama isterseniz bir de şu sayılara bakalım ve siz karar verin.

2010 Mart ayından itibaren Facebook tıklama sayısı, Google tıklama sayısını aştı ve aradaki fark gittikçe artıyor. Google sosyal mecrada var olabilmek için önce “Buzz”, ardından da Mart 2011 de “Google +1” ürününü çıkarttı.

Geçtiğimiz yıllar içerisinde Google ve Facebook kullanımına ilişkin istatistikler ise çok dikkat çekici. 2008-2011 arası (tıklama değil) mükerrer olmayan kullanıcı sayısına bakıldığında Amerika pazarında Facebook ziyaretçi sayısı, Google ziyaretçi sayısına çok yaklaşmıştır. Aynı zaman aralığında ziyaretçilerin Facebook’ta geçirdiği zaman artmıştır. 2011 yılında ziyaretçilerin aylık olarak Facebook içerisinde geçirdiği zaman Google’da geçirdiği zamandan yaklaşık 2 katı daha fazla olmuştur. 

2010 yılı sonunda çeşitli mecralarda yapılan günlük arama sayıları şu şekilde 

Google 2,9 Milyar arama

Yahoo 280 Milyon arama

Bing 80 Milyon arama

Facebook 500 Milyon arama

“Sosyal arama” diye bir terim ortaya çıktı.

Sosyal arama gerçek kişiler tarafından girilmiş olan içerikte yapılan aramalardır. Ve bunlar durumlara (status, aklımda ne var vb.) yönelik doğal dille yazılmış tanımlar veya işaretlenmiş resimler oldukları için sizin kelime aramaktan ziyade konuşma dilinde yazdığınız bir soruya cevap verebilecek arama tipidir. Konuyu biraz daha açarsak;

Facebook’ta günde 250 milyon resim yükleniyor. Bunların büyük çoğunluğu için yer işareti koyuluyor. Dolayısıyla isimle yazarak bir yerin resmini ararsanız en fazla ve doğru sonucu Facebook’ta alırsınız.  Üstelik resimlere eklenmiş yorumları da düşünürseniz çok geniş bir tanım ile resim bulmak mümkün. Yine Facebook’ta bir olay, marka, resim vb. için insanların beğeni tıklamaları (Like) var. Bu da popülariteye, beğeniye göre arama yapma imkânı ortaya çıkartıyor. Bu özellikleri ile filmler, firmalar, ürünler sürekli olarak bu mecra içerisinde yer almaya çalışıyor. Bilhassa pazarlama aktivitelerinde son birkaç yılda örnek olmuş, derslerde okutulan vaka çalışmaları var. Facebook’ta her bir aktivitenin arkasında bir kişi var. Hem de profili, alışkanlıkları, yaşadıkları yer, fikirleri, eğilimleri, arkadaşları, bitirdikleri okullar vs. gayet iyi bilinen insanlar. Facebook kullanıcılarını çok iyi tanıyor. Oysa Google arama yapan kişiye ait olarak Facebook ile kıyaslandığında pek bir bilgi sahibi değil. İşte bu nedenle Google da müşterisini tanımak için Google + dan çok umutlu. Bunun için Mart 2010’dan beri Google +  öncelikle gmail kullanıcılarını ve diğer kişileri de üye yaparak kullandırmaya çalışıyor. Bu üründe amaçlardan biri de kullanıcıların tercihlerini "+1" butonuna basarak  bildirmeleri. Bu buton Facebook’ta bulunan “Like” butonu gibi. Böylece arayanlara kullanıcı tercihlerine uygun bir arama sonucu da getirebilmeyi hedefliyor.

Bütün bu bilgilerin bir de parasal boyutu var.

2010 yılında Facebook yaklaşık 1,86 Milyar $ reklam geliri ve yaklaşık %240 büyüme kaydetti. Aynı yıl Google 28 Milyar dolar gelir ve % 23 büyüme kaydetti.

Bazı Facebook İstatistikleri (2011)

Facebook’ta 800 milyondan fazla kullanıcı mevcut. Bunların %75’i USA dışı kullanıcılar. 350 Milyonu ise uygulamayı Mobil ortamdan kullanıyor. Ortalama her kullanıcının 130 arkadaşı var. Facebook kullanıcılarının sayısı 2004 yılında sadece 1 milyon civarındaydı. Aşağıdaki grafik bu hızlı artışı göstermektedir.

Günde ortalama 250 milyondan fazla resim yükleniyor. Bunların büyük çoğunluğu yer imleri ile işaretleniyor ve çeşitli yorumlar yazılıyor.

Günde ortalama 20 milyon uygulama yüklüyor insanlar. Bu uygulamalar da bambaşka bir pazar yarattı. Artık oyun, takvim, ilgi alanı, kurumsal aktiviteler vb. çeşitli uygulamalar Facebook içerisinde bir eklenti olarak yer alıyor. Bu uygulamalar sizin arkadaşlarınıza, profilinize veya eğiliminize bakarak farklı işler yapıyor.

Üyeler tarafından 2010 yılı içerisinde günde 500 Milyon arama yaratılmaktaydı. 

Bazı Twitter İstatistikleri (2011)

200 Milyon kullanıcısı var.

Günde 180 Milyon “tweet” postalanıyor. 2010 başlarında günlük 50 milyon “tweet” vardı. Buradan iz düşürerek eğer aynı hızda büyüyeceğini öngörürsek 2012 de günde 650 Milyon “tweet” postalanması söz konusu.   

Twitter'da 2011 yılında günde ortalama 1,6 Milyar arama yapıldı.

Özetle sosyal mecrada arama savaşları daha yeni başladı. Bakalım bu yol hangi markaların hangi ürünlerinin birbirleri ile ortaklıklarına ve daha hangi yönlenmelere sebebiyet verecek? Örnek olarak şu günlerde Facebook’un web arama işlerini Microsoft’un "Bing" ürünü yapıyor bile.